DLA NAUCZYCIELA ...

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA KLAS I- III PRZEPROWADZONYCH
W RAMACH AKCJI " OWOCE W SZKOLE"

autor: Jadwiga Krzyżanowska

TEMAT ZAJĘĆ: "W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH !"

Cel główny: kształtowanie postawy prozdrowotnej,  uświadomienie uczniom potrzeby prawidłowego i zdrowego odżywiania

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- rozumie potrzebę aktywności fizycznej jako źródła zdrowia,
-wie dlaczego i jak dbać o higienę ciała i jamy ustnej,
- rozumie konieczność spożywania odpowiednich produktów dla zdrowia
-umie określić wartości odżywcze wybranych artykułów,
- rozumie znaczenie zdrowia dla człowieka,
- wskazuje negatywne konsekwencje złego odżywiania.
Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa,
Metody: podające, eksponujące, praktyczne, aktywizujące
Środki dydaktyczne: obrazki- symbole warzyw i owoców do podzielenia dzieci na grupy, przygotowany szkic mapy mentalnej do uzupełnienia ,wiersz " Dla każdego coś zdrowego",  ilustracje różnych produktów na tablicy, warzywa i owoce,  karteczki dla dzieci, ilustracja piramidy pokarmowej, magnetofon, płyty,

Przebieg zajęć :

1.   Zabawa integracyjna „ Powitanie”.
Witam wszystkie dzieci, które  zjadły dzisiaj śniadanie (uczniowie, którzy zjedli śniadanie wstają i podskakują, potem siadają na miejsca).Nauczyciel wita kolejne osoby, a te odpowiednio reagują.
Witam wszystkie dzieci, które np.: lubią owoce i warzywa, codziennie piją mleko, myją ręce przed jedzeniem, lubią biegać, jeżdżą na rowerze, myją zęby po jedzeniu, … )

2.   Uczniowie dobierają się w grupy wg wybranych symboli  warzyw i owoców. Nauczyciel rozdaje każdej grupie kartkę z przygotowanym szkicem mapy mentalnej i  prosi o przedstawienie w formie ilustracji, krótkich słów, symboli lub znaków tego co kojarzy im się z przysłowiem " W zdrowym ciele, zdrowy duch"

3.   Prezentacja wykonanych map, omówienie pomysłów dzieci - przedstawiciel grupy.

W trakcie omawiania uczniowie powinni zwrócić uwagę na to co składa się na nasze dobre samopoczucie, zdrowie, dlaczego jest ono takie ważne. W razie potrzeby nauczyciel zadaje dodatkowe pytania.

4.    Słuchanie wiersza S. Karaszewskiego „ Dla każdego coś zdrowego”
 ( w załączniku).                      
Rozmowa w kręgu na temat jego treści. Dziecko odpowiada na pytania :                                - Jakie produkty należy jeść , aby być zdrowym ?
- Dlaczego trzeba jeść owoce i warzywa ?
- Jakich produktów należy unikać lub ograniczyć ich spożywanie ?
- Co trzeba jeszcze robić, aby być zdrowym ?
Przypomnienie piramidy żywieniowej.

5.   Zabawa ruchowa  „ Sałatka". Dzieci  poruszają się po sali w rytm muzyki. Kiedy nauczyciel wymieni nazwę owocu lub warzywa wtedy, dzieci, które mają taki obrazek przypięty na koszulce dobierają się w grupy i tańczą. Na słowo "sałatka" znowu tańczą wszystkie dzieci itd.

6.    Segregowanie ilustracji różnych produktów żywnościowych na : zdrowe
 i niezdrowe. Dziecko wybiera jeden produkt i wkłada do koszyka zielonego
 z napisem „ Zdrowa żywność” lub czerwonego z napisem  „Niezdrowa żywność”
 i uzasadnia swój wybór.

7.    Wspólne spożycie porcji warzyw i owoców.

8.    Wykonanie ilustracji dotyczących zdrowego odżywiania i umieszczenie na nich własnych rymowanek, wierszyków  (technika dowolna)
Każda klasa wykonuje prace na kartkach w kształcie wybranego owocu, warzywa i następnie związuje je wstążeczką tak, by powstała książeczka.

9.      Prezentacja wykonanej książeczki, dzielenie się wrażeniami.

10. Zabawa muzyczno - ruchowa "Pieczenie ciasta"

11.  Ewaluacja  zajęć.
Nauczyciel rozdaje dzieciom samoprzylepne karteczki. Zadaniem uczniów jest zapisanie na nich z czym kojarzy im się akcja "Owoce w szkole". Jedno chętne dziecko odczytuje swoją wypowiedź i układa kartkę obok wyciętego koła z napisem " Owoce w szkole". Uczniowie, którzy mają takie same lub bliskie wypowiedzi układają je w promyczek. Pozostałe wypowiedzi uczniowie układają w kolejne promyczki.

·        W ramach zajęć przyrodniczych uczniowie mogą założyć hodowlę rzeżuchy, którą wykorzystają do wzbogacenia swoich kanapek. 

Załącznik:

Literatura :

Wiersz : „Dla każdego coś zdrowego” - S. Karaszewski

Jeśli chcesz się żywić zdrowo,
jadaj zawsze kolorowo!
Jedz owoce i jarzyny,
to najlepsze witaminy!
Jedz razowce z grubym ziarnem,      
zdrowe jest pieczywo czarne!
Na kanapkę, prócz wędliny,
połóż listek zieleniny!
I kapusta, i sałata,
w witaminy jest bogata!
Oprócz klusek i kotleta
niech się z jarzyn składa dieta!
Jedz surówki i sałatki,
będziesz za to piękny, gładki!
Gotowane lub duszone
zawsze zdrowsze niż smażone!
Mleko, jogurt, ser, maślanka –
to jest twoja wyliczanka!
Chude mięso, drób i ryba
to najlepsze białko chyba!
Sok warzywny, owocowy,
kolorowy jest i zdrowy!
Kto je tłusto i obficie,
ten sam sobie skraca życie!
Bób, fasola, groszek, soja –
ta potrawa będzie twoja!
Sosy lepsze są niż tłuszcze,
niech się w tłuszczu nic nie pluszcze!
Zostaw smalec, dolej olej,
niech na olej będzie kolej!
Dobra także jest oliwa,
bo dla zdrowia sprawiedliwa!

KONSPEKT LEKCJI:  DYSCYPLINA: PIŁKA NOŻNA 

TEMAT: Nauka  prowadzenia i przyjęcia piłki w czwórkach.

Miejsce zajęć: boisko sportowe 

Ilość uczestników: 14

Klasy: 1-3 

Czas trwania zajęć: 45 min. 

Przybory:  piłki

CELE GŁÓWNE LEKCJI :

1.Umiejętności: uczeń nabywa umiejętności  prowadzenia i przyjęcia piłki 

2.Wiadomości : uczeń zna przepisy piłki nożnej i technikę wykonania elementów technicznych

3.Sprawność motoryczna. : szybkość, zwinność, koordynacja, siła

4.Akcent wychowawczy: samokontrola, współpraca w czwórkach

  

Imię i nazwisko prowadzącego: Zbigniew Molenda 

Tok lekcji	Zadania szczegółowe	Dozow.	Uwagi organizacyjno-metodyczne
1.Część organizacyjna	1.Zbiórka 2.Powitanie 3.Sprawdzenie liczby ćwiczących.	2 min.	- w dwuszeregu wzdłuż linii bocznej - nie ćwiczący siadają na ławce - kontrola obuwia i ubioru
2.Nastawienie do aktywnego udziału w lekcji	1.Podanie tematu. 2.Motywacja do aktywnego udziału w lekcji.	1 min.
3.Rozgrzewka, psychomotoryka i profilaktyka	1.      „Berek z prowadzeniem piłki”- każdy z uczestników posiada piłkę ucieka przed berkiem prowadząc ją, kto zostanie złapany zostaje nowym berkiem. 2.      dobranie w pary, piłka na parę, wrzut piłki zza głowy do partnera ze skłonem T w przód 3.      ustawienie jw. wrzut piłki zza pleców 4.      ustawienie tyłem do siebie, skłon T wrzut piłki między NN 5.      ustawienie jw. wrzut piłki z nad głowy 6.      stanie tyłem w odl. 1m. od siebie, podania piłki ze skrętem T w prawo i w lewo 7.      ustawienie jw. piłka za plecami między partnerami RR splecione wyprostowane z boku, skłony T w prawą i lewą stronę 8.      ustawienie jw. piłka trzymana w RR nad głową, wypady w przód PN i LN 9.      siad naprzeciwko siebie w rozkroku, piłka w RR po środku, skłony w przód i w tył 10.  ustawienie jw. toczenie piłki dookoła partnera 11.  jedynka- 10 podskoków kucznych, 10 przeskoków P i LN na piłce dwójka- w tym czasie rozgrzewa stawy 12.piłka trzymana w rękach wykonanie wagi.	2 min. 14 min.	Ustawienie w rozsypce. Rozpoczęcie i zakończenie zabawy na sygnał prowadzącego. Ustawienie w parach (w odległości około 8m od siebie), piłka na parę.
4.Kształtowanie umiejętności i doskonalenie sprawności	Zawodnicy zostają podzieleni przez prowadzącego na czwórki, gdzie dwie osoby ustawiały się na linii bocznej boiska z lewej strony a kolejne dwie po przeciwnej stronie, wykonując następujące ćwiczenia: 1. Zawodnicy, którzy są przy piłce wykonują podanie do partnera  i bieg za podaniem, natomiast partner po przeciwnej stronie przyjmuje i prowadzi piłkę prawą nogą. 2. j.w. z tym, że wykonujemy to ćwiczenie lewą nogą. 3.Zawodnicy z jednej strony są w posiadaniu piłki. Wykonują podanie i po podaniu zmieniają miejsce w ustawieniu. Podanie wykonują wewnętrzną częścią stopy. 4.Zawodnicy jednej strony są w posiadani piłki. Wykonują prowadzenie piłki zmieniając miejsce po czym podają piłkę do partnerów z przeciwnej strony, którzy wykonują to samo. Podanie wykonują wewnętrzną częścią stopy. 5.Zawodnicy ustawieni  z jednej strony znajdują się piłki trzymane  RR. Zawodnik podrzuca piłkę nad sobą i wykonuje przyjęcie piłki wewnętrzną  częścią stopy z powietrza, po przyjęciu prowadzimy piłkę i podajemy do partnera z przeciwnej strony, który wykonuje to samo. 6.j.w. z tym, że po podrzucie piłki z RR przyjęcie piłki wykonujemy zewnętrznym podbiciem z powietrza i podanie do partnera z przeciwnej strony wewnętrzną częścią stopy. To ćwiczenie wykonujemy prawą nogą. 7.j.w. z tym, że wykonujemy to lewą nogą. 8.Zawodnicy wykonują do siebie podania z pierwszej piłki, a po podaniu zmieniają miejsce tak jak na rysunku. Podanie wykonują wewnętrzną częścią stopy. 9.Zawodnicy wykonują do siebie trzy podania z pierwszej piłki, następnie zawodnik, który jest w posiadaniu piłki prowadzi piłkę, zawodnik z przeciwnej strony wybiega i zawodnik z piłką mija go zwodem. 10.j.w. z tym, że zawodnicy , którzy będą bez piłki zmieniają swoje tak jak na rysunku. 11. Zawodnik z piłką wykonuje prowadzenie na wysokość połowy odległości między ćwiczącymi i następnie wykonuje podanie do partnera z przeciwnej strony, który przyjmuje piłkę i dalej wykonuje to samo. 12.j.w. z tym, że po podaniu zawodnik szybciej wybiega do partnera, któremu podawał piłkę, a on następnie wymija partnera od którego otrzymał podanie i dalej wykonują to samo. 13.j.w. z tym, że wykonujemy podanie wewnętrzną częścią stopy i zwód przez przetoczenie piłki podeszwą w bok. 14.Gra szkolna 7x7.	1 min. 3 min. 2 min. 3 min. 3 min. 3 min. 3 min. 2 min. 3 min. 3 min. 3 min. 3 min. 3 min. 3 min. 28 min.	Na każdy czwórkę przypada dwie piłki.
5.Uspokojenie organizmu	1.Marsz z ramionami w górze – luźne potrząsanie dłońmi. 2.W marszu- skłon tułowia w dół (wydech)- wyprost tułowia z ramionami w bok (wdech).	2 min.	Ustawienie w rozsypce,
6.Część organizacyjno-porządkowa	1.Zbiórka i sprawdzenie stanu liczebnego. 2.Omówienie lekcji, zwrócenie uwagi na błędy. 3.Pochwała uczniów najlepiej wykonujących ćwiczenie.	2 min.	- w szeregu na linii bocznej boiska
7.Nastawienie do	1. Zachęcenie uczniów do samodzielnych ćwiczeń w czasie wolnym.	1 min.

KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Prowadzący – Ryszard Badura

Klasa- 5c

Czas trwania lekcji –45 minut

Pomoce – piłki do koszykówki , pachołki

TEMAT  : Doskonalenie kozłowania piłki w miejscu i w ruchu.

Umiejętności :

·        kozłowanie piłki prawą i lewą ręką

·        doskonalenie podań i chwytów piłki

·        doskonalenie rzutów osobistych do kosza

Psychomotoryczność:

·        kształtowanie szybkiej orientacji przestrzennej

·        zwinność

·        koordynacja ruchowa

Wiadomości :

·        uczniowie znają zasady prawidłowego kozłowania piłki

·        uczniowie znają wybrane przepisy gry w koszykówkę

Aspekt wychowawczy :

·        współdziałanie w zespole, grupie rówieśniczej

·        samodzielność i samokontrola w doskonaleniu swoich umiejętności

·        dyscyplina i bezpieczeństwo w czasie ćwiczeń

Forma realizacji zadań :

·        zabawowa

·        naśladowcza

·        bezpośredniej celowości ruchu

·        zadaniowa ścisła

Metody prowadzenia zajęć :

·        indywidualna

·        dwójkowa

·        grupowa

Część lekcji	Tok lekcji	Zadania szczegółowe	Czas/liczba powtórzeń	Uwagi
I część wstępna lekcji II część główna lekcji III część końcowa lekcji	1.Zorganizowanie grupy, sprawdzenie gotowości do zajęć, 2.Motywacja do zajęć 3. Rozgrzewka, profilaktyka, psychomotoryka 4.Kształtowanie umiejętności, doskonalenie sprawności motorycznej 5. Uspokojenie organizmu 6.Podsumowanie zajęć , nagrodzenie aktywnych, nastawienie do samodzielnej pracy 7. Czynności organizacyjne	-zbiórka, sprawdzenie obecności i gotowości do zajęć,   okrzyk sportowy -podanie tematu lekcji, uświadomienie uczniom konieczności opanowania elementów technicznych w celu późniejszego ich wykorzystania podczas gry właściwej Zabawa człowiek i jego cień Marsz dookoła sali i pobranie piłek Podrzuty i chwyty piłki oburącz Krążenia piłki wokół bioder Przekładanie piłki z ręki prawej do lewej pod uniesionym kolanem – ósemki pod kolanem Skłony tułowia z piłką trzymaną oburącz nad głową do stopy prawej i lewej Ósemki na wysokości kolan z przekładaniem piłki z ręki do ręki W leżeniu tyłem przekładanie piłki pod uniesioną nogą  W leżeniu tyłem przetaczanie piłki pod uniesionymi nogami    W leżeniu przodem przetaczanie piłki pod uniesionym tułowiem            1. W siadzie rozkrocznym doskonalenie kozłowania    piłki ręką prawą i lewą 2.  W klęku jednonóż kozłowanie piłki ręką prawą   i lewą      3. W pozycji rozkrocznej kozłowanie piłki prawą      i lewą ręką   4. W parach kozłowanie piłki z głośnym liczeniem  ilości palców pokazywanych przez partnera 5. W parach kozłowanie piłki  z omijaniem      partnera 6. Pokonywanie slalomu z kozłowaniem piłki     ręką dalszą od przeszkody 7. Wyścigi w parach z kozłowaniem piłki ręką     dalszą od przeszkody 8. Rzuty osobiste do kosza – konkurs rzutów do    kosza w rywalizacji dziewczęta – chłopcy Ćwiczenia oddechowe Ćwiczenia rozciągające 1. Omówienie zajęć , pochwały dla aktywnych, zachęcenie do pracy nad sobą, samokontrola wykonywanych ćwiczeń       1. Zbiórka  , pożegnanie i okrzyk sportowy	2 min. 1 min. 2 min. 1 min. 1 min. 10 razy 1 min. 1 min. 1 min. 1 min. 1 min 2 min 2 min 2 min 4 min 5 min 8 min 4 min 1 min 1 min 2 min 1 min	Ustawienie w szeregu Wykorzystanie całej sali naucz. rozdaje piłki kontrola wyprostowanych kolan kontrola wyprostowanych kolan kontrola poprawności kozłowania piłki obserwacja dłoni partnera a nie piłki samokontrola wysokości kozłowanej piłki kontrola techniki rzutu Podkreślenie ważności dobrej techniki kozłowania piłki Ustawienie w szeregu

ZAJĘCIA PROFILAKTYCZNE PRZEPROWADZONE W RAMACH AKCJI „OWOCE W SZKOLE” I SEMESTR ROKU SZKOLNEGO 2012/2013

Scenariusz zajęć dla klas I- III

Temat zajęć: Jedzmy zdrowo i kolorowo

1. Cel ogólny: edukacja zdrowotna wśród dzieci – promowanie zdrowego stylu życia

2. Cele szczegółowe:

- uczeń wie, że odżywianie odgrywa ważną rolę w życiu,

- potrafi wymienić najważniejsze składniki pożywienia,

- zna piramidę żywieniową i zasady zdrowego odżywiania

- umie przygotować zdrowe  kanapki

 3. Metody i techniki pracy: pogadanka, objaśnianie, pokaz z objaśnieniem, „burza mózgów”, działanie,

4. Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa

5. Środki dydaktyczne: kolorowe kartki, ilustracje warzyw i owoców, zagadki, okazy warzyw
i owoców, pudełko, materiały (książki, ilustracje, artykuły prasowe itp.) dot. witamin zawartych w warzywach i owocach, tekst „Dzieło sztuki” P. Beręsewicza,

wiersz S. Karaszewskiego "Witaminowe abecadło" , ilustracja piramidy żywieniowej, produkty potrzebne do wykonania kanapek przez dzieci,

Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie do tematu zajęć-  „Zgadnij, co jest w pudełku”- rozpoznawanie owoców i warzyw różnymi zmysłami.

Nauczyciel zawiązuje oczy wybranemu uczniowi i prosi go o wylosowanie owocu lub warzywa ukrytego w pudełku. Następnie dziecko stara się rozpoznać wylosowaną rzecz za pomocą węchu, smaku, dotyku. Uczeń sprawdza poprawność swej odpowiedzi po zdjęciu opaski.

2.  Przedstawienie warzyw i owoców w pięciu grupach kolorystycznych.

 Uczniowie w klasie podzieleni są na 5 grup. Każda grupa otrzymuje kartkę A4 pomalowaną na inny kolor( kartka zielona, żółtopomarańczowa, czerwona, niebieskopurpurowa, biała). Zadaniem uczniów w zespole jest wyszukanie różnych warzyw , owoców i przypisanie ich do danego koloru.

Można przypiąć na tablicy ilustracje różnych warzyw i owoców lub wykorzystać zagadki itp. wg poziomu klasy  i inwencji nauczyciela.

3. Prezentacja grup, ewentualne dopisanie podawanych jeszcze przez dzieci nazw warzyw
i owoców.

4. Wyszukiwanie informacji w zgromadzonych przez nauczyciela materiałach, książkach na temat , jakie witaminy występują w tych warzywach i owocach.

 W klasie pierwszej nauczyciel wspólnie z całą klasą wykonuje to zadanie odwołując się do wiedzy uczniów, podając krótkie  informacje na temat witamin gł .A i C, ich znaczenia w życiu człowieka. W klasie II i III uczniowie mogą to zadanie wykonywać we wcześniej wyznaczonych grupach.

(wskazówka dla n-la zał. 1 i zał. 2)

5. Uważne słuchanie czytanego przez nauczyciela tekstu P. Beręsewicza „Dzieło sztuki” (zał. 3)

-  Kim jest artystka, która przygotowała to danie?

- Jakich produktów użyła?
- Co to jest „dzieło sztuki”?

6. Wypowiedzi uczniów na temat zdrowego odżywiania na podstawie ich własnych doświadczeń.

- Dlaczego musimy się odżywiać?

- Co to znaczy: zdrowo się odżywiać?

- Jakie są wasze ulubione potrawy?

- Ile razy dziennie jecie posiłki?

Zapisanie przez uczniów na kartkach, co jedli poprzedniego dnia

7. Omówienie przez nauczyciela piramidy pokarmowej (zał. 4). Odnalezienie w niej produktów zawierających różne witaminy.

- zaprezentowanie piramidy pokarmowej opracowanej przez specjalistów

- porównanie własnego jadłospisu z piramidą pokarmową

- zwrócenie uwagi na znaczenie produktów mlecznych, owoców i warzyw w naszym jedzeniu

8. Wykonanie „kanapkowych dzieł sztuki”.
- zwrócenie uwagi na przestrzeganie zasad higienicznego przygotowania jedzenia,
- przygotowanie kanapek wg własnego pomysłu z wykorzystaniem przyniesionych produktów,
- prezentacja wykonanych kanapek, ustne opisywanie własnych „dzieł sztuki”,

9. Wspólna degustacja wykonanych kanapek oraz ich kulturalne spożywanie

BIBLIOGRAFIA:

-P. Beręsewicz „Dzieło sztuki” w „Nowe już w szkole 3”, podręcznik cz.1. Wyd. Nowa Era. Warszawa 2011

- J. Stec(wybór i oprac.) Zagadki dla najmłodszych. PW „M.A.C.” S.A. Kielce 1992

- Książka nauczyciela „Nowe już w szkole”3 cz. 2 Nowa Era . W-wa 2011

- M. Kozłowska – Wojciechowska. „Atlas warzyw i owoców”. Warszawa 2007

- Internet http://dietologaz.blogspot.com

ZAŁ. 1

kolor	warzywa i owoce	witaminy
zielony	kapusta, szpinak,  ogórek	C,A C,A,K C
żółtopomarańczowy	pomarańcza, marchew, banan	C A B, C, E
czerwony	rzodkiewka,  truskawka, wiśnia,	A, C C A
niebieskopurpurowy	czarna jagoda, jeżyna, śliwka	A,C A,C C
biały	cebula, ziemniak, kalafior	C, B K, C C

(źródło: M. Kozłowska – Wojciechowska. „Atlas warzyw i owoców”. Warszawa 2007)

ZAŁ. 2

"Witaminowe abecadło" - Stanisław Karaszewski

                  Oczy, gardło, włosy, kości

                  Zdrowsze są, gdy A w nich gości.

                  A w marchewce, pomidorze,

                  W maśle, mleku też być może.

                   B- bądź bystry, zwinny, żwawy

                   Do nauki i zabawy!

                   W drożdżach , ziarnach i orzeszkach,

                   W serach, jajkach B też mieszka.

                    C- to coś na przeziębienie

                    I na lepsze ran gojenie.

                    C- porzeczka i cytryna,

                    Świeży owoc i jarzyna.

                    Zęby, kości lepiej rosną,

                    Kiedy dawkę D dostaną.

                    Zjesz ją z rybą, jajkiem, mlekiem.

                    Na krzywicę D jest lekiem.

      Naturalne witaminy

                   Lubią chłopcy i dziewczyny.

                   Bo najlepsze witaminy

                   To owoce i jarzyny!

ZAŁ.3

P. Beręsewicz „Dzieło sztuki”

To jest prawdziwe dzieło sztuki!

Na pierwszym planie artystka wyczarowała talerzyk, a na nim kwadratową buzię. Ten kwadrat to kromka razowego chleba. Brązową ramkę skórki wypełnia soczysta biel świeżego sera. Ta śmieszna twarz  ma wielkie oczy. Jedno czerwone – z pomidora, drugie zielone- z ogórka. Poniżej śmieją się ogromne usta z żółtej papryki. Na lewo od talerzyka zieleni się kształtne jabłko, a prawą stronę kompozycji zajmuje dymiący kubek. Nie widzę, co w nim jest, ale chyba kakao.
Przyglądam się dziełu z bliska. Bardzo udane! Przyglądam się z daleka. Cóż za niezwykłe barwy! Rozglądam się dookoła i … chaps! Zjadam wszystko co do okruszka!

Artystka wcale się nie gniewa. Uśmiecha się do mnie i mówi:
- Jedz na zdrowie, synku! Musisz mieć siłę na cały dzień.

ZAŁ.4

Scenariusz opracowała: J. Krzyżanowska (na podst. scenariusza J. Szczupaczyńskiej w: Książka dla nauczyciela. Nowe już w szkole 3.Wyd. Nowa Era. 2011)

Przykłady ćwiczeń logopedycznych, które można wykorzystać w czasie przerwy śródlekcyjnej.

Ćwiczenia słuchowe

                 Ćwiczenia słuchowe  stanowią one bardzo ważną grupę ćwiczeń logopedycznych, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego/ tzw. słuchu mownego/. Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy dziecka.

Przykłady dla dzieci młodszych:

1. „ Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy.
2. „ Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, fajans, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze / np. piłki, kasztana, kamienia/, rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.
3. Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
4. Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru, przelewanie wody( z wysokości, z niska), drapanie po szkle, papierze, stole.
5. Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości, ilości dźwięków (dużo- mało), głośności ( cicho – głośno).
6. Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
7. Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.
8. Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
9. Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.

Przykłady dla dzieci starszych:

1. Wyróżnianie wyrazów w zdaniu. ( stawiamy tyle klocków, rysujemy tyle kółeczek, klaszczemy tyle razy ile słów słyszy dziecko w wypowiadanym zdaniu).
2. Wydzielanie sylab w wyrazach poprzez wystukiwanie sylab, wyklaskiwanie, badanie ile razy opadnie żuchwa / na ręce/ przy wybrzmiewanie sylab.
3. Dzielenie na sylaby imion dzieci / na początku łatwych/.
4. Wyszukiwanie imion dwu- i trzysylabowych.
5. Wyszukiwanie słów z podaną przez n-la sylabą.
6. Wyszukiwanie imion rozpoczynających się od samogłoski, następnie od podanej spółgłoski.
7. Wydzielanie spółgłosek nagłosowych przez przedłużanie nagłosu, np. ssssamolot, szszszafa. Przy pomocy ilustracji – wyszukiwanie przedmiotów, których nazwy rozpoczynają sią na daną głoskę.
8. Ćwiczenia z paronimami: bułka – półka, domek –Tomek, koza – kosa itp.

Ćwiczenia oddechowe:

Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe.

Przykłady:

1. Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.
2. Dmuchanie na płomień świecy.
3. Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
4. Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
5. Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
6. „ Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
7. Chuchanie na zmarznięte ręce.
8. Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
9. Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.
10. Nadmuchiwanie balonika.
11. Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
12. Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
13. Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
14. Liczenie na jednym wydechu.
15. Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
16. Powtarzanie zdań szeptem.
17. Naśladowanie śmiechu różnych osób:

- staruszki: che- che- che

- kobiety – wesołe cha- cha- cha

- mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho

- dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.

Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych

U większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych / języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego/..

Ćwiczenia warg:

1. Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
2. Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
3. Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
4. Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
5. Cmokanie.
6. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
7. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).
8. Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.
9. Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-u,            u-i-y-a-o.
10. Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.
11. Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
12. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
13. Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami

Ćwiczenia języka:

1. „ Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
2. Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
3. Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
4. Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
5. Kląskanie językiem.
6. Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
7. Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.
8. Rurka – wargi ściągnięte  i zaokrąglone unoszą boki języka.
9. Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
10. Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
11. Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte. 

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

1. Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
2. Płukanie gardła ciepłą wodą.
3. „ Chrapanie” na wdechu i wydechu.
4. Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.
5. Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…
6. Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę itp.
7. Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

Ćwiczenia policzków:

1. Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
2. Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.
3. Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
4. Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
5. Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

przygotowała

Magdalena Fajfer